Το δικό μας «σχέδιο»: Η πάλη για τις σύγχρονες ανάγκες και τα δικαιώματά μας!

Τρί, Δεκ 1, 2020
1083.12.1

«Αυτή η έκθεση δεν αποτελεί κυβερνητικό πρόγραμμα δεν είναι πολιτικό κείμενο και γι’ αυτό και πιστεύω ότι πρέπει να μείνει έξω από την (…) κομματική, αντιπαράθεση (…). Είναι ανεξάρτητη οικονομική έκθεση. Είναι ένα κείμενο αναφοράς στο οποίο κάθε πολίτης, η ελληνική κοινωνία, τα κόμματα, οι φορείς της αγοράς, της κοινωνίας, τα κόμματα της αντιπολίτευσης, μπορούν να ανατρέχουν ανά πάσα στιγμή και να το συμβουλεύονται».

Τα παραπάνω ειπώθηκαν από τον Πρωθυπουργό κατά την παρουσίαση -όχι των δέκα εντολών που έδωσε ο Θεός στον Μωυσή χαραγμένες σε πέτρινη πλάκα στο όρος Σινά- αλλά της τελικής έκθεσης της επιτροπής «Πισαρίδη» με τίτλο «Σχέδιο Ανάπτυξης για την Ελληνική Οικονομία».

«Οι ειδικοί προτείνουν, η κυβέρνηση εφαρμόζει, ο λαός εμπιστεύεται»;

Η κυβέρνηση επαναλαμβάνει το προπαγανδιστικό «μοτίβο» που ακολουθεί και στην πανδημία: «Οι ειδικοί προτείνουν μέτρα και πολιτικές και εμείς τα εφαρμόζουμε. Άρα δεν χωράει καμία αμφισβήτηση παρά μόνο απόλυτη εμπιστοσύνη στις επιλογές του κράτους». Όπως έχει αποδειχθεί, όμως, με τραγικό τρόπο και στην πανδημία, τόσο οι προτάσεις ορισμένων «ειδικών» όσο και οι τελικές επιλογές της κυβέρνησης έχουν σαν βασικό κριτήριο τα συμφέροντα αυτών που έχουν την πραγματική εξουσία στην Ελλάδα και σε κάθε καπιταλιστική χώρα, δηλαδή των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων, των καπιταλιστών. Το ίδιο ισχύει και με τη συγκεκριμένη έκθεση και φαίνεται από τον ίδιο τον σκοπό για τον οποίο γράφτηκε: να αποτελέσει τον «οδικό χάρτη» του ελληνικού κεφαλαίου για να διεκδικήσει τα 32 δις ευρώ που του αναλογούν από το ευρωπαϊκό «ταμείο ανάκαμψης», αλλά κυρίως για να θωρακίσει συνολικότερα την κερδοφορία του και τα συμφέροντά του σε κάθε οικονομικό και κοινωνικό τομέα (αγορά εργασίας, φορολογία, ασφαλιστικό, εκπαίδευση, υγεία κλπ).

Μια ματιά στους συντελεστές της έκθεσης αρκεί για να γίνει αυτό πιο κατανοητό: Στελέχη του Ινστιτούτου Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) που απηχεί τις θέσεις των μεγαλοεπιχειρηματιών και σχετίζεται στενά με τον Σύνδεσμο Ελληνικών Βιομηχανιών (ΣΕΒ), στελέχη τραπεζών και βιομηχανικών και άλλων επιχειρήσεων, ακόμα και μεγάλοι καπιταλιστές αυτοπροσώπως, όπως ο ιδιοκτήτης της ΒΙΟΧΑΛΚΟ. Η ακαδημαϊκή ιδιότητα ορισμένων αστών οικονομολόγων, όπως ο ίδιος ο… «νομπελίστας» Πισαρίδης και κάποιες παραπομπές σε δημοσιεύσεις κάθε άλλο παρά σημαίνουν ότι τα όσα προτείνονται έχουν χαρακτήρα… φυσικού νόμου.

Άλλωστε, δεν είναι η πρώτη φορά που μια κυβέρνηση διορίζει μια επιτροπή «σοφών» με σκοπό να τεκμηριώσει και να εξειδικεύσει τις πολιτικές που έχει ανάγκη το κεφάλαιο, πριν τις νομοθετήσει. Αυτό έχει γίνει πριν από σχεδόν κάθε σημαντική αντιλαϊκή μεταρρύθμιση, τόσο στα χρόνια των μνημονίων όσο και παλιότερα.

Η ίδια, ξαναζεσταμένη σούπα…

Στις 240 σελίδες της έκθεσης αναφέρονται αρκετές φορές ορισμένα συμπεράσματα και διαπιστώσεις τις οποίες οι μεγαλύτεροι σε ηλικία νέοι «κάπου» τις έχουν ξανακούσει: «Η χώρα για χρόνια δανείζονταν υπέρογκα ποσά για να πληρώνει μισθούς και συντάξεις», «η ελληνική οικονομία πάσχει από χρόνιες παθογένειες», «χρειάζεται να ξεπεράσουμε τις αγκυλώσεις και να προχωρήσουν οι μεταρρυθμίσεις», «πρέπει να βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα για να έχουμε νέες θέσεις εργασίας» κλπ. Ναι, καλά θυμάστε! Αυτά είναι που ακούγαμε στην αρχή και σε όλη τη διάρκεια της προηγούμενης δεκαετούς καπιταλιστικής κρίσης. Όλες οι μεταρρυθμίσεις που υλοποιήθηκαν τα τελευταία χρόνια από τις κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ, της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ και συμπυκνώθηκαν στα 3 μνημόνια και τους χιλιάδες εφαρμοστικούς νόμους, εξυπηρετούσαν ακριβώς τους παραπάνω σκοπούς.

Με άλλα λόγια, αυτό που προτείνει η έκθεση είναι η συνέχιση αυτής ακριβώς της πορείας -προφανώς με μια επικαιροποίηση με βάση τις σημερινές προτεραιότητες του κεφαλαίου- που μας έφερε στη σημερινή κατάσταση: Δηλαδή στους μισθούς των 200 ευρώ, στο 37,8% της ανεργίας στους νέους, στο διαλυμένο σύστημα υγείας που γονάτισε από την πανδημία, στις τραγικές ελλείψεις στα σχολεία και τα πανεπιστήμια που τα αναγκάζουν να είναι εδώ και σχεδόν έναν χρόνο κλειστά. Είναι αυτή η πορεία που επέτρεψε στο κεφάλαιο να ξεπεράσει την προηγούμενη κρίση και οδήγησε σε μια σύντομη αναιμική ανάκαμψη, για να βρεθούμε σήμερα ξανά μέσα σε μια ακόμα πιο βαθιά κρίση, το ξέσπασμα της οποίας επιτάχυνε η πανδημία.

Σαν να μην έχει μεσολαβήσει τίποτα από όλα αυτά, οι συγγραφείς της έκθεσης ισχυρίζονται ξανά ότι κατέχουν τη «μαγική συνταγή» που θα λύσει τις αγιάτρευτες αντιφάσεις του καπιταλισμού και θα εξασφαλίσει μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης της τάξης του 3,5% για την επόμενη… δεκαετία, από την οποία θα επωφεληθούν όλοι, επιχειρηματίες και εργαζόμενοι!

1083.12.2

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ινστιτούτου Οικονομικής Πολιτικής των ΗΠΑ, από το 1979 μέχρι το 2018 η παραγωγικότητα της εργασίας, δηλαδή αυτά που παράγουν οι εργαζόμενοι στη μονάδα του χρόνου, αυξήθηκε 6 φορές περισσότερο από τις ωριαίες απολαβές τους (+69,6% έναντι +11,6%). Αυτό σημαίνει ότι σχεδόν ολόκληρη η αύξηση της παραγωγικότητας πήγε στις «τσέπες» των επιχειρηματιών.

Θέλουν να γκρεμίσουν ό,τι έμεινε όρθιο!

Συνολικά, η έκθεση αποτελεί ένα ολοκληρωμένο πλέγμα εφιαλτικών ανατροπών σε όποιο εργασιακό, ασφαλιστικό, μορφωτικό δικαίωμα έχει απομείνει στην εργατική τάξη και τη νεολαία. Πρόκειται για δικαιώματα που κατακτήθηκαν με αίμα και σκληρούς αγώνες τις προηγούμενες δεκαετίες και διασώθηκαν επίσης με σκληρούς αγώνες από τον «οδοστρωτήρα» των τελευταίων χρόνων. Σε κάθε περίπτωση, όπως γίνεται σχεδόν πάντα, η νεολαία αποτελεί ιδιαίτερη στόχευση αυτών των ανατροπών, ιδιαίτερα όσον αφορά τον στόχο για την πλήρη κατάργηση του κοινωνικού χαρακτήρα της ασφάλισης και τη μετατροπή του εξ’ ολοκλήρου σε πεδίο επενδύσεων και κερδοφορίας για το κεφάλαιο.

Θα μπορούσαμε να αναφερθούμε σε πολλά ακόμα, όπως: Στη μείωση του επιδόματος ανεργίας. Στη μετατροπή των σχολείων και των πανεπιστημίων σε αυτόνομες μονάδες (κάτι σαν επιχειρήσεις…) που θα αναζητούν μόνες τους πόρους για να λειτουργήσουν. Στην πρόταση για επιβολή «τέλους επανεγγραφής» σε όσους φοιτητές ξεπερνάνε το προβλεπόμενα έτη φοίτησης, επειδή αναγκάζονται να δουλεύουν παράλληλα με τις σπουδές τους. Στη χρήση μεταχειρισμένων ακαδημαϊκών συγγραμμάτων για να εξοικονομηθούν πόροι (φαίνεται ότι κάποιοι φτάσανε να πάρουν Νόμπελ χωρίς να σημειώνουν πάνω στα συγγράμματα τους…). Στις νέες συγχωνεύσεις σχολείων, στη μείωση του αριθμού των καθηγητών στα σχολεία (γιατί μάλλον μας περισσεύουν…), στην αύξηση του αριθμού των μαθητών ανά τάξη (ναι, καλά διαβάσατε!) κλπ.

1083.13.1

Άνοδος της παραγωγικότητας: Η ευλογία που ο καπιταλισμός μετατρέπει σε κατάρα

Αν υπάρχει κάτι που επαναλαμβάνεται τόσες φορές στην έκθεση ώστε να μπορούμε να υποθέσουμε ότι οι συγγραφείς θέλουν οπωσδήποτε «να μείνει», είναι η «ανάγκη να αυξηθεί η παραγωγικότητα της ελληνικής οικονομίας». Με αυτόν τον στόχο συνδέουν και τη βελτίωση των απολαβών των εργαζομένων. Είναι χαρακτηριστική και η τοποθέτηση του υφυπουργού Οικονομικών, Θ. Σκυλακάκη, στη Βουλή, ο οποίος είδε στην «έκθεση Πισαρίδη» την απόλυτη απόδειξή για το ότι «όσες διαδηλώσεις και να κάνει η Αριστερά, ακόμη και αν πάει στη Γη του Πυρός περπατώντας, οι μισθοί δεν πρόκειται να αυξηθούν αν δεν υπάρχει ανταγωνιστικότητα και παραγωγικότητα».

Η αλήθεια, όμως, είναι ότι η παραγωγικότητα της εργασίας αυξάνεται διαχρονικά, σαν αποτέλεσμα της ανθρώπινης σκέψης και δουλειάς, που αποκρυσταλλώνεται ως εμπειρία και ως νέα τεχνολογικά επιτεύγματα. Αγαθά που παλιότερα απαιτούσαν μέρες ολόκληρες για να παραχθούν, σήμερα παράγονται κατά χιλιάδες μέσα σε δευτερόλεπτα. Αυτό σημαίνει ότι έχουν διαμορφωθεί πρωτόγνωρες δυνατότητες για κατακόρυφη άνοδο του βιοτικού επιπέδου των λαών όλου του κόσμου, με ταυτόχρονη μείωση του ημερήσιου εργάσιμου χρόνου, αλλά και των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης.

Αντίθετα, αυτό που βλέπουμε να συμβαίνει είναι μια συνεχής αύξηση του βαθμού εκμετάλλευσης των εργαζομένων. Δηλαδή η «πίτα» μεγαλώνει, αλλά το «κομμάτι» που παίρνουν αυτοί που τη δημιουργούν, στην καλύτερη περίπτωση μεγαλώνει πολύ πιο αργά από ότι η ίδια η «πίτα», ενώ κάποιες φορές μένει το ίδιο ή μικραίνει κιόλας. Εργαζόμενοι πετιούνται στην ανεργία και όσοι συνεχίζουν να δουλεύουν «ξεζουμίζονται» με 10ωρα και 12ωρα. Εικοσάρηδες περνούν όλη τη μέρα μπροστά σε μια οθόνη διαβάζοντας άχρηστες αγγελίες, την ώρα που εβδομηντάρηδες, αντί να απολαμβάνουν τους καρπούς των κόπων μιας ολόκληρης ζωής, ανεβαίνουν στις σκαλωσιές.

Τι πάει στραβά και συμβαίνουν όλα αυτά;

Τίποτα! Αυτή είναι η φυσιολογική λειτουργία του καπιταλισμού. Για τους κεφαλαιοκράτες «αύξηση της παραγωγικότητας» δεν σημαίνει απλά περισσότερα προϊόντα, αλλά περισσότερα κέρδη στη μονάδα του χρόνου. Περισσότερα κέρδη για τους καπιταλιστές σημαίνουν περισσότερη εκμετάλλευση για τους εργαζόμενους, σημαίνουν δουλειά όπου, όποτε και για όσο θέλει ο εργοδότης. Αντίστροφα, η μείωση του εργάσιμου χρόνου και η αύξηση των αποδοχών των εργαζομένων μειώνει τα κέρδη του κεφαλαίου. Γι’ αυτό και στον καπιταλισμό τέτοιες κατακτήσεις ποτέ δεν «προσφέρονται» στην εργατική τάξη, αλλά μόνο επιβάλλονται με την οργάνωση και τους σκληρούς αγώνες της, σαν αυτούς που ειρωνεύεται ο Σκυλακάκης. Όλοι οι νομπελίστες αστοί οικονομολόγοι του κόσμου να μαζευτούν και να φτιάξουν 100 σχέδια, αυτό δεν θα μπορέσουν να το αλλάξουν.

 

Δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο

ολλές από τις προτάσεις που περιλαμβάνει η έκθεση (μείωση εργοδοτικών ασφαλιστικών εισφορών, κατάργηση επιπλέον αμοιβής για υπερωρίες κλπ) έχουν ήδη αρχίσει να υλοποιούνται με τα νομοσχέδια της κυβέρνησης. Τώρα είναι η ώρα να δυναμώσει ο αγώνας για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων μας στη δουλειά, στη μόρφωση και στη ζωή. Οι χιλιάδες απεργοί της 26ης Νοέμβρη, τα λιμάνια, τα εργοτάξια, τα μέσα μεταφοράς και τα εργοστάσια που «νέκρωσαν» εκείνη τη μέρα, δείχνουν τη δύναμη που έχουν οι εργαζόμενοι.

Όσο κρίσιμο είναι να μπουν περισσότεροι νέοι εργαζόμενοι και άνεργοι, φοιτητές, μαθητές, σπουδαστές σε αυτόν τον αγώνα, άλλο τόσο κρίσιμο είναι και το πού θα στοχεύσει ο αγώνας αυτός. Δεν υπάρχει περιθώριο για άλλο χρόνο χαμένο σε αυταπάτες περί μιας καλύτερης διαχείρισης του καπιταλισμού με ένα σχέδιο «αντι-Πισαρίδη», όπως λέει ο ΣΥΡΙΖΑ, που πουλάει ξανά τις δικές του «μαγικές συνταγές». Και είναι λογικό να προσπαθεί να διαφοροποιηθεί σαν αντιπολίτευση, όμως η αλήθεια είναι ότι θα μπορούσε να καταγγείλει την επιτροπή Πισαρίδη που παρέλειψε να τον συμπεριλάβει στις ευχαριστίες. Βασικές πλευρές της έκθεσης, όπως η στοχοπροσήλωση στο «green new deal», στις πράσινες ψηφιακές επενδύσεις, στην προώθηση των πανάκριβων ΑΠΕ, στην «εξωστρέφεια», στη συγκέντρωση και συγκεντροποίηση του κεφαλαίου σε μεγαλύτερες μονάδες, βρίσκεται και στο δικό του πρόγραμμα.

Μέσα στους καθημερινούς μικρούς και μεγάλους αγώνες, προετοιμάζουμε τις δυνάμεις μας για την καθοριστική αναμέτρηση που είναι μπροστά: Για την κατάργηση του συστήματος της εκμετάλλευσης και την οικοδόμηση της κοινωνίας όπου οι σύγχρονες ανάγκες της νέας γενιάς θα μπορέσουν να γίνουν πράξη. Αυτό είναι το δικό μας σχέδιο!