Ο "Οδηγητής" αποχαιρετά τον Μίκη Θεοδωράκη: "Όλη μου τη ζωή τη μοίρασα σε αγώνες και σε μουσική"

Στα χρόνια της Κατοχής παλεύει οργανωμένα μέσα από τις γραμμές του ΕΑΜ. «Όλα άρχισαν και όλα κυριεύτηκαν τη μέρα που κατακτήσαμε την αξιο­πρέπειά μας, την τιμή μας και την ανθρωπιά μας, αντιτάσσοντας στον νόμο της ζούγκλας των Ναζί τη δύναμη των όπλων μας. Εκείνη τη στιγμή που πρω­ταγγίξαμε ο καθένας μας το όπλο του και ξεκινάγαμε σ’ έναν αγώνα ζωής και θανάτου...». Παίρνει μέρος στις μάχες του Δεκέμβρη του ‘44 μέσα από τις γραμμές του 1ου Λόχου του 1ου Τάγματος του Εφεδρικού ΕΛΑΣ. Οι μέρες του Δεκέμβρη, αυτής της σκληρής ταξικής ανα­μέτρησης τον σημαδεύουν τόσο, που θα ομολογήσει πολλά χρόνια αργότερα: «Εάν υπήρχε επιτύμβιο επί­γραμμα - κατά το αισχύλειο- που θα επιθυμούσα να χαραχτεί στον τάφο μου, θα ήταν: Πολέμησε τον Δεκέμβρη».

Τον Ιούλιο του 1947 συλλαμβάνεται και εξορίζεται στην Ικαρία και τον χειμώνα του 1949 στη Μακρόνησο, όπου βασανίζεται φρικτά. Εκεί είναι, που σύμφωνα με τον ίδιο, έσπασε το «εγώ» κι έγινε τελεσίδικα «εμείς».

Μετά τη Μακρόνησο εγκαθίσταται σε ένα χωριό στην Κρήτη και στη συνέχεια πηγαίνει στην Αθήνα. Κάθε βδομάδα έπρεπε να παρουσιάζεται στην Ασφάλεια. Εκείνη την περίοδο πήρε και το πτυχίο του στο Ωδείο. Οι πόρτες όμως είναι κλειστές. Το 1954 με υποτροφία εγκαθίσταται στο Παρίσι. Συνεχίζει το συμφωνικό του έργο και γράφει μερικά από τα σπουδαιότερα συμφωνι­κά του έργα. Εκείνη την περίοδο παντρεύεται τη Μυρτώ Αλτίνογλου και μαζί αποκτούν δυο παιδιά, τη Μαργαρί­τα και τον Γιώργο.

Η δεκαετία του 1960 είναι από τις πιο δημιουργικές στη μουσική διαδρομή του συνθέτη. Με τη Μικρή Ορ­χήστρα Αθηνών που είχε ιδρύσει, επιδίωξε να απλώσει τη μουσική του μέσα στους βουερούς δρόμους, στα πα­νεπιστήμια και στις συνοικίες, στην επαρχία και μέσα στις συζητήσεις. «Δεν υπάρχει καιρός! Καλλιτέχνες και κοινό πρέπει γρήγορα να πιαστούν χέρι χέρι και ν’ ανέβουν μαζί στην κορυφή του λόφου, για να δουν αυτό που κρύβεται από την άλλη μεριά!». Το 1963 δολοφονείται στη Θεσσαλονίκη ο βουλευτής της ΕΔΑ, Γρηγόρης Λαμπράκης. Ο Θεοδωράκης ανα­λαμβάνει Γραμματέας της Δημοκρατικής Νεολαίας Λα­μπράκη και εκλέγεται στο κοινοβούλιο.

Με την επιβολή της δικτατορίας ο Μίκης Θεοδωρά­κης περνά στην παρανομία, όπως και η μουσική του. Συλλαμβάνεται, φυλακίζεται και εξο­ρίζεται. Το 1970 φυγαδεύεται στο Παρίσι από όπου ξεκινά τον αγώνα κατά της χούντας. Παρουσιάζει τα έργα που είχε συνθέσει κατά το διάστημα της παρα­νομίας, της φυλακής και της εξορίας σε αμέτρητες συναυλίες σε όλο τον κόσμο, αφιερωμένες στον αντιδικτα­τορικό αγώνα.

Με την πτώση της δικτα­τορίας, η μουσική του Μίκη ακούγεται παντού, στις με­γάλες συγκεντρώσεις του λαού και της νεολαίας και στα μεγάλα στάδια. Τα επόμενα χρόνια, ο Μίκης συνεχίζει να δημιουργεί και να παίρνει ξεκάθαρη θέση μπροστά σε γεγονότα του καιρού μας. Αξίζει να αναφέρουμε τη δήλωση που είχε κάνει ενάντια στο αντικομμουνιστικό μνημόνιο το 2005: «Το Συμβούλιο της Ευρώπης αποφάσισε να αλλάξει την Ιστορία. Να τη διαστρεβλώσει εξισώνοντας τα θύματα με τους θύτες. Τους εγκληματίες με τους ήρωες (…). Στο όνομα, λοιπόν, των νεκρών συντρόφων μου κομμουνιστών, αυτών που πέρασαν από την Γκε­στάπο, τα στρατόπεδα θανάτου και τους τόπους των εκτελέσεων για να εξοντωθεί ο ναζισμός και να θριαμ­βεύσει η λευτεριά, έχω να απευθύνω στους «κυρίους» αυτούς μόνο μια λέξη: ΝΤΡΟΠΗ!».

Σε όσους του έλεγαν να κάτσει «ήσυχος» γιατί να διαφυλάξει το ταλέντο του και την καριέρα του εκεί­νος απαντούσε: «Είναι οι αγώνες και η μουσική τόσο δεμένα πια μέσα μου, ώστε δεν μπορώ να φανταστώ ούτε αγώνες χωρίς τραγούδι ούτε τραγούδι χωρίς αγώ­να. Φαίνεται πως το ταλέντο μου, σαν μια παράξενη μπαταρία, εκεί μέσα γεμίζει. Μέσα στη ζεστασιά της χειραψίας, μέσα στο αετίσιο βλέμμα του συναγωνιστή, μέσα στις ιαχές των συλλαλητηρίων και στη βοή της μάχης... Όμως το ταλέντο δεν έρχεται μόνο του. Για να φυτρώσει, του πρέπει στρώμα παχύ ευαισθησίας. Αυτό σημαίνει πως ο αληθινός καλλιτέχνης δεν μπορεί να μείνει αδιάφορος όταν γύρω του οι άλλοι βογκούν, ταπεινώνονται, πεινούν, τσακίζονται... Τότε η ευαι­σθησία αυτή γίνεται ευθύνη και φέρνει τον καλλιτέχνη μέσα στον λαό».