Πειθαρχική Μεραρχία 999:Γερμανοί Αντιφασίστες στην Ελλάδα 1941-1945

Την δεκαετία του 1920, οξύνθηκε η καταστολή του γερμανικού κράτους απέναντι στην εργατική τάξη και την πρωτοπορία της, τους κομμουνιστές. Ήδη πριν την άνοδο του ναζισμού στη Γερμανία το 1933, χιλιάδες κομμουνιστές εκτελέστηκαν, φυλακίστηκαν, από σοσιαλδημοκρατικές κυβερνήσεις, ενώ τα ναζιστικά τάγματα ετοιμάζονταν για τη διακυβέρνηση. Με την άνοδο του ναζιστικού κόμματος στη κυβέρνηση, χιλιάδες κομμουνιστές, αντιφασίστες και άλλοι αγωνιστές αντιμετώπισαν για άλλη μια φορά την καταστολή του κράτους, αυτή τη φορά με εμπνευστές τους ναζί. Το ξέσπασμα του πολέμου βρήκε πολλούς απ’ αυτούς ως πολιτικούς κρατούμενους και γι’ αυτό θεωρήθηκαν “ανάξιοι να υπηρετήσουν” στον γερμανικό στρατό, προφανώς επειδή το καθεστώς φοβόταν τη στάση που θα κρατούσαν στο μέτωπο. Όμως, το 1942, με την αντεπίθεση του Κόκκινου Στρατού να ξεκινάει, ο γερμανικός στρατός είχε ανάγκη από εφεδρείες. Έτσι, σχηματίστηκαν τα “Πειθαρχικά Τάγματα 999”, στα οποία συμμετείχαν κατά το 1/3 πολιτικοί κρατούμενοι, ανακατεμένοι με ποινικούς κρατούμενους και ναζί αξιωματικούς. Συγκροτήθηκαν με σκοπό την εκτέλεση εξαιρετικά επικίνδυνων αποστολών, με την “ελπίδα” ότι το κράτος θα τους “ξεφορτωθεί” σε μάχες με μεγάλες απώλειες. Επειδή ακριβώς το γερμανικό κράτος ήξερε την ιδεολογία τους και το κύρος της ΕΣΣΔ, δεν τους έστειλε στο Ανατολικό Μέτωπο, καθώς προέβλεπε τη μεγάλη πιθανότητα λιποταξίας, και τους έστειλε στην Ελλάδα.

Πολλοί Γερμανοί κομμουνιστές και προοδευτικοί άνθρωποι βρέθηκαν να απαρτίζουν την “Μεραρχία 999”, μια Μεραρχία της Βέρμαχτ στην Ελλάδα, ενός κατοχικού στρατού που διεξήγαγε άδικο, ιμπεριαλιστικό πόλεμο, διέπραττε αγριότητες και καταπίεζε τον ελληνικό λαό.

Βρίσκονταν εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά από τα σπίτια και την πατρίδα τους. Έπαιρναν εντολές από τη ναζιστική κυβέρνηση που μισούσαν, που είχαν αγωνιστεί εναντίον της, που τους είχε φυλακίσει και που είχε εκτελέσει δεκάδες συντρόφους τους. Πίσω στη Γερμανία είχαν αφήσει αγαπημένα πρόσωπα, οικογένειες, που ανησυχούσαν για την τύχη τους. Όμως, είχαν πάρει μαζί τους, ως “πυξίδα” και οδηγό δράσης την ιδεολογία τους, τις αξίες του προλεταριακού διεθνισμού, την πίστη στο δίκιο του λαού. Είχαν ως εφόδιο την εμπειρία από τη μαχητική δράση του κομμουνιστικού κινήματος τα προηγούμενα χρόνια.

Χωρίς τη δυνατότητα να επικοινωνούν ανεμπόδιστα με τις παράνομες κομμουνιστικές οργανώσεις στην Γερμανία και την Ελλάδα, λόγω του πολέμου και της λογοκρισίας, έπρεπε να βάλουν το ταξικό τους ένστικτο σε λειτουργία, να “σημαδέψουν” σωστά, να δράσουν εύστοχα. Και πολλοί από αυτούς τα κατάφεραν.

Ένα σημαντικό ποσοστό αυτών των στρατιωτών αυτομόλησε στον ΕΛΑΣ. Απόδειξη της ταυτότητάς και της ειλικρίνειας των προθέσεών τους ήταν οι γνώσεις τους πάνω στην κομμουνιστική ιδεολογία, στην ιστορία του κομμουνιστικού κινήματος, καθώς κι ότι παρέδιδαν στους αντάρτες όπλα που είχαν πάρει από το γερμανικό στρατόπεδο. Εντάχθηκαν και έδρασαν ως σύνδεσμοι, μεταφορείς πληροφοριών, αλλά και ως ένοπλοι αντάρτες. Πολλοί συμμετείχαν σε καλά οργανωμένες επιχειρήσεις απελευθέρωσης ελληνικών χωριών. Οι στρατιώτες αυτοί δημιούργησαν τον Ιούλιο του 1944 την Αντιφασιστική Στρατιωτική Οργάνωση “Ελεύθερη Γερμανία” (A.K.F.D. - Antifaschistisches Komitee Freies Deutschland). Με πρότυπο ανάλογες οργανώσεις που είχαν δημιουργηθεί στη Σοβιετική Ένωση, τη Γαλλία, την Ολλανδία και το Βέλγιο δούλευαν στον τομέα της διαφώτισης μέσα στις γερμανικές μονάδες. Η A.K.F.D έχει στενότατη συνεργασία με το Γενικό Στρατηγείο του ΕΛΑΣ, το οποίο της προμήθευε το απαραίτητο υλικό για το τύπωμα αφισών και φυλλαδίων που μοιράζονταν στα γερμανικά στρατόπεδα καλώντας τους γερμανούς στρατιώτες σε λιποταξία.

Το ντοκιμαντέρ αναδεικνύει πολύ ζωντανά ένα βασικό συμπέρασμα που προκύπτει από την ιστορική πείρα και παραμένει πολύτιμο ειδικά στις μέρες μας:

Σε κάθε χώρα υπάρχουν πάντα δύο κόσμοι σε σύγκρουση, δύο “πατρίδες” με αντιμαχόμενα συμφέροντα σε όλες τις συνθήκες, αυτή των εκμεταλλευτών, της αστικής τάξης και αυτή των υπό εκμετάλλευση, του λαού.

Στη Γερμανία, υπήρχε η Γερμανία του Χίτλερ, δηλαδή η Γερμανία του αστικού πολιτικού συστήματος που τον στήριξε για να ανέβει στην εξουσία, των καπιταλιστών που εξυπηρετούσε τα συμφέροντά τους. Σε αντιπαράθεση, υπήρχε η Γερμανία των εργατών, των μεγάλων εργατικών αγώνων του Μεσοπολέμου, η Γερμανία της Ρόζας Λούξενμπουργκ, του Καρλ Λίμπνεχτ που πολλά χρόνια πριν είχαν διακηρύξει ότι «ο βασικός εχθρός βρίσκεται στην ίδια μας την χώρα». Η Γερμανία του Έρνεστ Τέλμαν. Γι’ αυτό πολλοί Γερμανοί στρατιώτες της “Μεραρχίας 999” προτίμησαν να πολεμήσουν στο πλευρό του λάου της Ελλάδας με το κεφάλι ψηλά, με μπροστάρη τις αξίες του προλεταριακού διεθνισμού, την ανθρωπιά, την ηθική.

Η ανειρήνευτη σύγκρουση μεταξύ εργατικής και αστικής τάξης φάνηκε κι από τη στάση του γερμανικού αστικού κράτους μετά το τέλος του πολέμου, που συνέχισε να αντιμετωπίζει σαν προδότες όσους στρατιώτες αρνήθηκαν να εκτελέσουν τα εγκλήματα που διέταζε ο γερμανικός ναζισμός και πάλεψαν μαζί με τους λαούς για την ελευθερία τους. Η αστική δημοκρατία της Γερμανίας, μετά το 1945, δε συγχώρεσε ποτέ τους κομμουνιστές και τους προοδευτικούς ανθρώπους που έμπρακτα εναντιώθηκαν στον ναζισμό και έδειξαν ανυπακοή στο αστικό κράτος, έχοντας ξεκάθαρο ταξικό προσανατολισμό ενάντια στον “εχθρό λαό”. Γι’ αυτό προσπάθησαν να “θάψουν” αυτή την ιστορία, να την κρατήσουν όσο πιο άγνωστη γινόταν. Στον αντίποδα, το ντοκιμαντέρ αναδεικνύει πώς πολλοί βρήκαν στέγη στην Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας.

Αντίστοιχα στην Ελλάδα υπήρχαν δύο κόσμοι σε σύγκρουση. Η Ελλάδα της εργατικής τάξης, του ΚΚΕ, των ανταρτών του ΕΛΑΣ και όλων όσοι πάλευαν για να ξημερώσουν καλύτερες μέρες στον τόπο μας. Σε αυτόν τον κόσμο επέλεξαν να ενταχθούν και οι Γερμανοί αντιφασίστες που λιποτάκτησαν από τον γερμανικό στρατό. Κι από την άλλη, υπήρχε η Ελλάδα των δοσίλογων, των Ταγμάτων Ασφαλείας και των Χιτών, των μαυραγοριτών και της αστικής τάξης που είτε συνεργάστηκε με τους κατακτητές είτε λούφαξε αναμένοντας πού θα γύρει η πλάστιγγα του πολέμου.

Η Ιστορία, λοιπόν, δείχνει πως οι λαοί, όσο μαύρα και άσχημα κι αν είναι τα πράγματα, μπορούν να βάλουν τη δική τους σφραγίδα στις εξελίξεις, να πάρουν θέση, να παλέψουν για το πραγματικό τους συμφέρον. Η ιστορική πείρα, τα συμπεράσματα από την ιστορία του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος είναι πολύτιμα εφόδια για τους αγώνες μας σήμερα, κοιτώντας “τους σεισμούς που μέλλονται να ‘ρθουν”.

Ο Hermann Bode, σε ηλικία 20 ετών ήταν ίσως ο νεότερος αιρετός εκπρόσωπος του Κομμουνιστικού Κόμματος Γερμανίας (KPD) σε όλη την Γερμανία, όταν εξελέγη δημοτικός σύμβουλος στο Μπραουνσβάικ. Υπηρετώντας στον γερμανικό κατοχικό στρατό, εντάχθηκε στην “Οργάνωση Γερμανών Αντιφασιστών” στην Πελοπόννησο. Συνελήφθη και καταδικάστηκε σε θάνατο με αφορμή την κατοχή φυλλαδίων που παρότρυναν τους Γερμανούς στρατιώτες να αυτομολήσουν στους αντάρτες. Μαζί του εκτελέστηκαν άλλοι 7 Γερμανοί Αντιφασίστες στην Αμαλιάδα. Μέσα στο 2024, εγκαινιάστηκε μνημειακή πλάκα με τα ονόματα και των οκτώ:  Werner Illmer, Hermann Bode, Willi Dehmel, Hans Juchelka, Rudolf Kalb, Franz Scheider, Heinz Steyer και Heinrich Warnken.

Ο Werner Illmer, κομμουνιστής από το Βερολίνο, λίγο πριν εκτελεστεί, έγραψε στη γυναίκα του: “Όταν θα λάβεις αυτό το γράμμα, δεν θα βρίσκομαι πλέον στη ζωή. Θα έχω εκτελεστεί, γιατί έμεινα πιστός στις ιδέες μου. Χαιρέτισέ μου τα παιδιά. Ζήσε καλά! Με αγάπη, Βέρνερ”.

Ο “Λεωνίδας”, όπως τον ονόμασαν οι αντάρτες, ήταν Γερμανός αξιωματικός και εκπαιδευτής σκύλων. Υπηρετούσε ως υπασπιστής του Γερμανικού Διοικητή στην ευρύτερη περιοχή της Πελοποννήσου. Ο Λεωνίδας αυτομόλησε μαζί με τον σκύλο του και προσχώρησε στον ΕΛΑΣ αναλαμβάνοντας καθήκοντα στον λόχο Διοικήσεως της Ταξιαρχίας. Πήρε μέρος στη μάχη της Καλαμάτας.