Σύζητηση Κομμουνιστικών Νεολαιών με τον ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρη Κουτσούμπα:Από το Ισραήλ μέχρι το Μεξικό: Οι νέοι κομμουνιστές δυναμώνουν την πάλη τους απέναντι στο σύστημα
Μια ξεχωριστή συζήτηση εξελίχθηκε τις μέρες του 51ου Φεστιβάλ ΚΝΕ-Οδηγητή, με τις αντιπροσωπείες Κομμουνιστικών Νεολαιών από το Μεξικό, την Ιρλανδία, το Ισραήλ, τη Γερμανία και πολλές άλλες χώρες. Ο Γενικός Γραμματέας της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας, συζήτησε με νέους επαναστάτες από όλο τον κόσμο διάφορα ερωτήματα. Ο “Οδηγητής” βρέθηκε στη συζήτηση και παρουσιάζει κάποια πολύ ενδιαφέροντα αποσπάσματα.
Πέμ, Οκτ 23, 2025
Πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε το ενδιαφέρον πολλών νέων για τον πολιτισμό, την τέχνη, τον αθλητισμό και να το συνδέσουμε με την πάλη για τον Σοσιαλισμό-Κομμουνισμό;
Για το ΚΚΕ και την ΚΝΕ, ο πολιτισμός είναι συνυφασμένος με την πολιτική. Δεν υπάρχει πολιτική χωρίς πολιτισμό και πολιτισμός χωρίς πολιτική. Γι’ αυτό και προσπαθούμε να τα “δένουμε”. Οι ομιλίες, οι συζητήσεις, το Φεστιβάλ που γίνεται μια απέραντη διαδήλωση αλληλεγγύης με άλλους λαούς, με νεολαίες όλου του κόσμου, μαζί με τα μουσικά προγράμματα, τις εικαστικές εκθέσεις, τα θεατρικά δρώμενα, τα αθλητικά camp και πολλά άλλα, δένονται γιατί έτσι δείχνουμε ποιο είναι το σχέδιό μας για αυτή τη νέα κοινωνία που θέλουμε να οικοδομήσουμε. Δηλαδή το Φεστιβάλ είναι μια μικρογραφία της κοινωνίας που θέλουμε να οικοδομήσουμε. Όπου ο εργάτης με τον υπάλληλο, τον αγρότη, τον φοιτητή, τον μαθητή, τον δάσκαλο, τον γονιό, τη γυναίκα της εργατικής-λαϊκής οικογένειας θα παλεύουν χέρι-χέρι και θα τραγουδάνε μαζί. Θα αθλούνται μαζί, θα έχουν ελεύθερο χρόνο και δεν θα εξαντλούνται στις 13 ώρες εργασίας, στα κάτεργα των διαφόρων καπιταλιστών. Ούτε βέβαια, θα κινδυνεύουν να μη γυρνάνε στο σπίτι τους μετά τη βάρδια, όπως συμβαίνει σήμερα.
Νομίζουμε ότι, τόσο η καθημερινή διαφωτιστική δουλειά, όσο και η πρακτική δράση, όπως αυτές οι εκδηλώσεις, μας δίνουν τη δυνατότητα να παρέμβουμε. Αξιοποιούμε σε αυτή την προσπάθεια ανθρώπους της τέχνης, προοδευτικούς που συμμετέχουν ενεργά στα πολιτιστικά και πολιτικά δρώμενα της χώρας, κάνοντας δηλώσεις ενάντια στον πόλεμο και υπέρ της αλληλεγγύης στην Παλαιστίνη, παρά τις επιθέσεις που δέχονται από την κυβέρνηση, τα αστικά ΜΜΕ και το κράτος, που πολλές φορές δεν τους δίνουν δουλειές. Παρόλα αυτά, παραμένουν αγαπητοί στον λαό και τη νεολαία, που τους στηρίζει μαζικά σε όλη την Ελλάδα, δίνοντας το χέρι σε αυτούς τους καλλιτέχνες που συμπαρατάσσονται με το ΚΚΕ και την ΚΝΕ.
Ποιος είναι ο ρόλος του ΚΚΕ στο ελληνικό εκλογικό σύστημα; Πώς πρέπει τα κομμουνιστικά κόμματα που συμμετέχουν στις εκλογές να διασφαλίσουν ότι ο επαναστατικός χαρακτήρας του κόμματος δεν θα επηρεαστεί από αυτό;
Είναι σημαντική ερώτηση γιατί, τα περισσότερα από τα κόμματα μας, δρουν σε συνθήκες που συμμετέχουν και σε αστικές κοινοβουλευτικές διαδικασίες. Ξέρετε ότι το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας μέχρι το 1974 ήταν παράνομο. Δρούσε στην παρανομία, δεν του επιτρεπόταν να συμμετάσχει στις εκλογές, δεν είχε γραφεία όπως αυτά εδώ που βλέπετε τώρα ή διαδικασίες τέτοιες. Νομιμοποιήθηκε πριν από 51 χρόνια. Βέβαια, δεν του χαρίστηκε η νομιμοποίηση, ήταν αποτέλεσμα πάλης του ίδιου του λαού και της νεολαίας, όταν κατέρρευσε η στρατιωτική δικτατορία στην Ελλάδα.
Εμείς πιστεύουμε ότι μπορούμε να αξιοποιούμε το αστικό κοινοβούλιο και τη συμμετοχή μας σε αυτά τα, έτσι κι αλλιώς άδικα, εκλογικά συστήματα. Να το αξιοποιούμε για να προβάλλουμε τις θέσεις του Κόμματος, για να αποκαλύπτουμε έγκαιρα στον ελληνικό λαό τα αντιλαϊκά νομοθετήματα που ετοιμάζει η αστική τάξη, το ελληνικό κοινοβούλιο, η ελληνική κυβέρνηση ή η ΕΕ και έρχονται στο Ευρωκοινοβούλιο. Να κατακτάμε, αν μπορούμε, έστω κάποια δικαιώματα για τα ίδια τα εργατικά-λαϊκά συμφέροντα. Και έχουμε τέτοιες κατακτήσεις, που βέβαια προκύπτουν με συνδυασμό πάλης και πίεσης μέσα στο κοινοβούλιο και μέσα στον λαό, στα κινήματα κυρίως, γιατί εκεί είναι το κύριο ζήτημα. Δηλαδή, διεκδικούμε σήμερα και μέτρα ανακούφισης, έχοντας καθαρό ότι βεβαίως για τους εργαζόμενους δεν είναι μόνιμα και σταθερά, γιατί η αστική τάξη και οι καπιταλιστές θα τους τ’ αρπάξουν. Από τη μια τσέπη θα τους δώσουν μερικά ψίχουλα, και από την άλλη θα τους τ’ αρπάξουν με τη φοροληστεία, την ακρίβεια, με τη μεγαλύτερη εκμετάλλευση της εργατικής τους δύναμης κ.λπ. Γι’ αυτό λέμε ότι το κύριο είναι η δουλειά μας μέσα στο εργατικό-λαϊκό κίνημα. Είναι η δουλειά στα εργοστάσια, σε κρίσιμους χώρους δουλειάς, στα σχολεία, στις σχολές, στις λαϊκές γειτονιές.
Δεν απολυτοποιούμε όμως τα αποτελέσματα των εκλογών, ούτε μετράμε την πρόοδο του Κόμματος με βάση κάθε φορά τα εκλογικά αποτελέσματα. Δεν λέμε «Α!, τώρα πήραμε 7,1%, τώρα μας λένε ότι θα πάρουμε γύρω στο 9 με 10% και σιγά σιγά θα φτάσουμε στο 50% και κάποια στιγμή θα ξημερώσει και θα είναι... η εργατική εξουσία και κυβέρνηση το ΚΚΕ». Μακριά από εμάς τέτοιες αυταπάτες. Γιατί η αστική τάξη, το κράτος, οι ιμπεριαλιστικές συμμαχίες οργανώνονται, πιέζουν και βεβαίως είναι αυτοί που έχουν αυτή τη στιγμή και το μαχαίρι και το πεπόνι.
Άρα χρειάζεται δουλειά, κυρίως με το πρόγραμμα του κόμματος για τον σοσιαλισμό. Η πάλη, η εδραίωση της κοινωνικής συμμαχίας εργατιάς, αγροτιάς, μεσαίων στρωμάτων νεολαίας, γυναικών σε αντιμονοπωλιακή, αντικαπιταλιστική κατεύθυνση είναι το κύριο που πρέπει να κάνουμε στην ιδεολογικοπολιτική και μαζική δουλειά μέσα στον κόσμο και στη νεολαία. Αυτό πιστεύουμε εμείς.
Ποια είναι η εκτίμησή σας για την πιθανότητα ραγδαίων αλλαγών και ενδεχομένως επαναστατικής κατάστασης στην Ελλάδα ως αποτέλεσμα του αυξανόμενου κινδύνου πολέμου και της οργανωμένης δράσης της εργατικής τάξης;
Θεωρούμε ότι ωριμάζουν συνεχώς οι συνθήκες. Καταρχάς, ο ίδιος ο καπιταλισμός σαπίζει. Ο καπιταλισμός είναι ιστορικά ξεπερασμένο σύστημα, άσχετα αν πήρε μια ανάσα μετά τις ανατροπές του σοσιαλιστικού συστήματος πριν από 35 χρόνια και μπόρεσε ξανά να ορθοποδήσει. Όμως, είναι ένα σύστημα που γερνάει και μαζί του μεγαλώνουν όλες οι αντιθέσεις του. Μεγαλώνουν οι ανταγωνισμοί, οικονομικές κρίσεις διαδέχονται η μια την άλλη και μάλιστα πλέον σε μεγάλα, σε ισχυρά καπιταλιστικά κράτη, σε ισχυρές καπιταλιστικές οικονομίες. Και βεβαίως οι πόλεμοι ξεσπούν. Όλα αυτά δημιουργούν την αντικειμενική βάση για να έχουμε ένταση της δυσαρέσκειας και οργής των μαζών, εξεγερτικές διαθέσεις, την οργάνωσή τους, την αναζήτηση άλλης εναλλακτικής πρότασης.
Εδώ είναι ο ρόλος ο δικός μας. Εμείς πιστεύουμε πως θα δυναμώνουν οι κινητοποιήσεις σε όλες τις περιοχές του κόσμου, και το βλέπουμε αυτό και εδώ στην Ευρώπη όπου, σε ισχυρά καπιταλιστικά κράτη, για παράδειγμα, γίνονται μεγάλες κινητοποιήσεις. Βέβαια το κύριο ζήτημα είναι αυτό που συζητάμε. Ποιος είναι ο υποκειμενικός παράγοντας σήμερα; Υπάρχουν κομμουνιστικά εργατικά κόμματα ισχυρά, με καθαρή άποψη και καθημερινή επαναστατική δράση, για να οδηγούν αυτούς τους αγώνες σε σωστή κατεύθυνση, να αμφισβητούν, δηλαδή, την αστική εξουσία και όχι να βρίσκουν κάθε φορά εναλλακτικές στα πλαίσια του ίδιου του συστήματος πηγαίνοντας από τον ένα πόλο του καπιταλιστικού συστήματος στον άλλον;
Πρέπει, λοιπόν, να διαμορφώνουμε κριτήρια στον λαό, στη νεολαία, για το με ποιους πρέπει να συμπορεύεται, ποιους να ενισχύει μέσα στο κίνημα, πώς να αλλάζει συσχετισμούς στα συνδικάτα, στους φοιτητικούς συλλόγους, παντού όπου δρούμε. Να συμμετέχει στις κινητοποιήσεις στο πλευρό των ΚΚ, και βεβαίως όταν γίνονται εκλογές να τα ψηφίζει, να δυναμώνει η φωνή και μέσα στους αστικούς θεσμούς. Εμείς λέμε ότι σε περίπτωση πολέμου, ο λαός μας δεν πρέπει να μπει κάτω από ξένη σημαία, δεν πρέπει να πολεμήσει κάτω από τη σημαία του ΝΑΤΟ, της ΕΕ, ούτε και της αστικής τάξης, των μονοπωλίων που συμμετέχουν στον πόλεμο για τα δικά τους συμφέροντα. Γιατί αυτοί την κερδοφορία τους σκέφτονται, γι’ αυτό πολεμάνε και γι’ αυτό βάζουν τον λαό και τη νεολαία να σκοτώνεται στα πεδία των μαχών.
Αντίθετα, πρέπει να οργανώσει αυτόνομα το δικό του εργατικό-λαϊκό μέτωπο ενάντια στον πόλεμο, ενάντια στην άρχουσα τάξη. Και το επιστέγασμα αυτής της πάλης να είναι μια νέα κοινωνία με την εργατική τάξη στην εξουσία. Με αυτή την κατεύθυνση παλεύουμε και σήμερα. Για παράδειγμα, έχουμε πολύ θετικά βήματα που έχουν γίνει ενάντια στην εμπλοκή της χώρας. Δηλαδή υπήρχαν αντιδράσεις, ενάντια στη συμμετοχή της ελληνικής κυβέρνησης στον πόλεμο, στην αποστολή του πολεμικού ναυτικού στην Ερυθρά Θάλασσα, στη συμμετοχή σε ΝΑΤΟϊκές αποστολές, στην ενίσχυση του Ισραήλ με όπλα και άλλα μέσα , στη βοήθεια που δίνει στο καθεστώς Ζελένσκι στην Ουκρανία.
Είχαμε αντιδράσεις και μέσα στον στρατό εκτός από τις εργατικές, λαϊκές, νεολαιίστικες κινητοποιήσεις. Δηλαδή φαντάροι, μέλη και φίλοι της ΚΝΕ, άλλα προοδευτικά παιδιά έβγαιναν στην αναφορά, κατήγγειλαν, αρνούνταν να συμμετέχουν σε τέτοιες ΝΑΤΟϊκές στρατιωτικές ασκήσεις ή αποστολές, παρόλο που αυτή η στάση τους τους έφερνε αντιμέτωπους με διώξεις. Είχαμε αντιδράσεις και από μόνιμα ή σε αποστρατεία στελέχη των ενόπλων δυνάμεων. Ακόμα και από εν ενεργεία αξιωματικούς, όπως η περίπτωση της Σμηνάρχου της πολεμικής αεροπορίας, Αμαλίας Παπασωτηρίου.
Άρα, λοιπόν, όλα αυτά προετοιμάζουν το έδαφος, ώστε οι ριζοσπαστικές δυνάμεις της κοινωνίας να είναι έτοιμες. Η επαναστατική κατάσταση δημιουργείται αντικειμενικά, πρέπει να έχει στοιχεία αντικειμενικά. Δεν σχεδιάζεται, δεν θα πούμε: «Α! τώρα θα κάνουμε επαναστατική κατάσταση και θα πάμε…» Δεν γίνονται αυτά με σχεδιασμούς επί χάρτου. Ο ίδιος ο λαός, το ίδιο το κίνημα το ζητά. Η αστική τάξη με τα προβλήματά της δεν μπορεί να κρατήσει την κυβέρνηση, ο λαός βρίσκεται στους δρόμους με ξεκάθαρους στόχους και έτσι μπαίνεις μπροστά και οδηγείς την επαναστατική κατάσταση σε νίκη της εργατικής τάξης.
Σήμερα, είμαστε σε μη επαναστατική κατάσταση. Αλλά πρέπει να δουλεύουμε με όρους ιδεολογικούς, πολιτικούς, οργανωτικούς. Να προετοιμάζεται, να δουλεύεται δηλαδή στο μυαλό των εργαζομένων, της νεολαίας ότι θα έρθει αυτή η στιγμή. Και εκείνη τη στιγμή πρέπει να είμαστε έτοιμοι. Γιατί δεν θα μας δικαιολογήσει η Ιστορία, δεν θα μας δικαιολογήσουν ούτε οι επόμενες γενιές εάν δεν αξιοποιήσουμε αυτή την κατάσταση για να μπορέσουμε να αλλάξουμε αυτόν τον αρνητικό συσχετισμό και την κατάσταση που υπάρχει διεθνώς.
Τι βοηθάει το ΚΚΕ να χτίσει τη δύναμή του και πώς πιστεύετε ότι πρέπει να σκέφτονται οι νέοι κομμουνιστές;
Υπάρχουν ορισμένα ζητήματα τα οποία είναι κρίσιμα. Ένα πρώτο ζήτημα, για παράδειγμα, είναι αυτό το κόμμα που οικοδομούμε, να είναι πραγματικό κομμουνιστικό κόμμα νέου τύπου, με αρχές βασισμένες στην κοσμοθεωρία μας, του μαρξισμού-λενινισμού, με νέες επεξεργασίες για τα νέα φαινόμενα, τα οποία πρέπει να μελετώνται συνεχώς. Να έχει τις αρχές λειτουργίας ενός επαναστατικού κόμματος, που να μπορεί να δουλεύει σαν ένας μηχανισμός προώθησης των ιδεών, αλλά και της επαναστατικής πράξης μέσα σε ευρύτερες λαϊκές μάζες και στη νεολαία. Και φυσικά, να έχει επεξεργαστεί το επαναστατικό πρόγραμμά του. Αυτό είναι μια βασική προϋπόθεση.
Επίσης, να μην σταματά την ιδεολογική πολιτική δουλειά που κάνει με τη νεολαία και στο εσωτερικό του —με συστήματα σχολών, μαθήματα, αυτομόρφωση, μελέτη κλασικών κλπ— αλλά και στην κοινωνία ευρύτερα. Για να επιδράσει η ιδεολογία μας, να γίνει κτήμα ευρύτερων εργατικών-λαϊκών μαζών. Να παλεύει καθημερινά για την αλλαγή του αρνητικού συσχετισμού μέσα στα συνδικάτα, μέσα σε όλους τους μαζικούς φορείς, τις συλλογικότητες, στους φοιτητικούς και άλλους συλλόγους. Να παλεύει και να οικοδομεί την κοινωνική συμμαχία της εργατικής τάξης με τους αγρότες, με τους ελεύθερους επαγγελματίες κλπ.
Κρίσιμο ζήτημα επίσης είναι να μελετά την Ιστορία του. Εμείς μελετήσαμε την ιστορία του κινήματος και του κόμματος πριν από την ίδρυσή του, πώς ξεκίνησε και από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα, κατορθώσαμε να φτάσουμε μέχρι το 1974. Αυτό το διάστημα μελετάμε την περίοδο από το 1974 μέχρι το 1991, όπου και το διεθνές κίνημα βρέθηκε σε νέα κρίση και το κόμμα μας πέρασε μια μεγάλη εσωκομματική κρίση.
Άρα, λοιπόν, η γνώση της Ιστορίας και η σωστή μελέτη για λάθη που έγιναν, αλλά και για θετικά που έχει το παρελθόν μας, θα πρέπει να μελετώνται και να ενσωματώνονται στη δράση μας. Να μελετάμε τη θετική και αρνητική πείρα από τη σοσιαλιστική οικοδόμηση. Αυτό προσπαθούμε, δε λέμε ότι το έχουμε καταφέρει πάντα. Στο 18ο συνέδριο μελετήσαμε με βάση την πείρα της Σοβιετικής Ένωσης, τη σοσιαλιστική οικοδόμηση και πώς οδηγηθήκαμε σε αυτό το πισωγύρισμα έως το 1991. Συνεχίζουμε τη μελέτη για την οικονομία της Σοβιετικής Ένωσης και άλλων σοσιαλιστικών χωρών. Γιατί η νεολαία και ο κόσμος έχουν πολλά ερωτήματα. Θα μου πείτε, βρήκατε εσείς όλες τις απαντήσεις, όλες τις λύσεις; Όχι. Όμως, η προσπάθεια πρέπει να γίνεται και πρέπει συλλογικά να αποτυπώνεται για κάθε κόμμα, αλλά και διεθνώς από το σύνολο των κομμάτων, με τη μελέτη. Γιατί αλλιώς δεν προχωράμε μπροστά. Χωρίς να ξέρεις τι ακριβώς έφταιξε, τι έγινε λάθος αλλά και τι έγινε σωστά —κάτι που, μάλιστα, πρέπει να αξιοποιήσεις— δεν μπορείς να προχωρήσεις. Δεν μπορείς να δώσεις απαντήσεις και να γίνεις πειστικός στον λαό και τη νεολαία.
Επίσης, το κόμμα πρέπει να είναι σταθερά προσανατολισμένο στον διεθνισμό. Είναι δύναμη ο διεθνισμός, η αλληλεγγύη, η φιλία με τους λαούς, η συνεργασία μεταξύ των κομμάτων, των εργατικών, λαϊκών, ταξικών κινημάτων σε κάθε χώρα και διεθνώς. Από τα συνδικάτα, το πώς οργανώνονται και συντονίζονται στους απεργιακούς τους αγώνες σε κάθε χώρα και από τα κομμουνιστικά κόμματα σε συνέχεια. Άρα, κάθε κομμουνιστικό κόμμα πρέπει να προωθεί τη δύναμη του προλεταριακού διεθνισμού, και με αυτή να διαπαιδαγωγεί τον λαό.
Και τέλος να έχει ως αρχή του το κομμουνιστικό κόμμα, ότι τίποτα το ανθρώπινο δεν μας είναι ξένο. Και εδώ αναφέρομαι και στα δικαιώματα που έχει ο εργάτης, ο φοιτητής, ο νέος, η νέα, η γυναίκα, αλλά και στα ζητήματα του αθλητισμού, του πολιτισμού, της αξιοποίησης του ελεύθερου χρόνου. Γιατί ο νέος έχει ανάγκη όχι μόνο μια 7ωρη δουλειά με αξιοπρεπή μισθό, για την οποία παλεύει, κι όχι μόνο τη συμμετοχή του στο κίνημα, στους αγώνες, αλλά θέλει και χρόνο ξεκούρασης. Χρειάζεται να πάει σε ένα θεατρικό έργο, σε μια συναυλία, να έχει ελεύθερο χρόνο, να έχει τη σχέση με το κορίτσι του ή το αγόρι της, να μπορεί να ξεθολώνει το μυαλό του από την καταπίεση του εργοδότη, από τη καθημερινή ρουτίνα. Να μπορεί να διαβάζει, να πηγαίνει σε μουσεία, να συμμετέχει σε αθλητικές δραστηριότητες. Όλα αυτά που συνιστούν τον άνθρωπο, μας αφορούν όλους μας. Όπως τα παραπάνω, έτσι και οι προσωπικές σχέσεις, οι οικογενειακές σχέσεις, οι κοινωνικές σχέσεις ευρύτερα, είναι στοιχείο του ανθρώπου, πόσο μάλλον των κομμουνιστών που θέλουμε να γίνουμε και πρέπει αντικειμενικά να είμαστε η πρωτοπορία αυτής της πάλης.