6 χρόνια από το δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου του 2015
Δευ, Ιουλ 5, 2021
6 χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από το περίφημο δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου του 2015 που τελικά έφερε το 3ο μνημόνιο, το μνημόνιο Τσίπρα, που ψηφίστηκε με ευρεία συναίνεση και πλειοψηφία 222 βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ, της ΝΔ, του ΠΑΣΟΚ και του Ποταμιού. Τα νταούλια βέβαια είχαν αρχίσει να βαράνε αρκετό καιρό νωρίτερα...
Το χρονικό ενός στημένου παιχνιδιού…
Λίγες μέρες μετά την εκλογή του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές του Ιανουαρίου του 2015 και τον σχηματισμό κυβέρνησης με το θολό, δήθεν "αντιμνημονιακό", ακροδεξιό μόρφωμα των ΑΝΕΛ, του επί σειρά ετών βουλευτή και υπουργού της ΝΔ, Πάνου Καμμένου, ξεκίνησε η διαπραγμάτευση με την τρόικα (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, Διεθνές Νομισματικό Ταμείο), η οποία βαφτίστηκε "θεσμοί", καθώς η δανειακή σύμβαση του προηγούμενου μνημονίου έφτανε στο τέλος της. Παρά την επικοινωνιακή καταιγίδα, τα αποπροσανατολιστικά τηλεοπτικά σόου του υπουργού Οικονομικών τότε του ΣΥΡΙΖΑ, Γ. Βαρουφάκη, που ενισχύθηκαν από τα κανάλια με ρεπορτάζ για τις ενδυματολογικές του επιλογές και τη μηχανή που οδηγάει, όπως και οι απίθανες δηλώσεις του περί δημιουργικής ασάφειας και 70% καλού μνημονίου, δεν μπορούν να κρύψουν αυτό που συνεχώς τόνιζε το ΚΚΕ: Διαπραγμάτευση υπέρ του λαού, εντός των τειχών της ΕΕ και της δικτατορίας του κεφαλαίου, δεν μπορεί να υπάρξει! Έρχεται νέα αντιλαϊκή συμφωνία.
Τα πρωτοσέλιδα και η αρθρογραφία του “Ριζοσπάστη” και του “Οδηγητή” σε όλη τη διάρκεια εκείνης της περιόδου, από την εκλογή ΣΥΡΙΖΑ τον Γενάρη μέχρι την υπογραφή του 3ου μνημονίου τον Αύγουστο, αποτελούν σοβαρό ιστορικό πολιτικό ντοκουμέντο για τη στάση όλων των κομμάτων τη συγκεκριμένη περίοδο.
Τέλη Φεβρουαρίου έρχεται το πρώτο ισχυρό σημάδι της οδυνηρής επιβεβαίωσης της εκτίμησης του ΚΚΕ. Η κυβέρνηση προχωρά σε αίτημα επέκτασης της ισχύουσας τότε δανειακής σύμβασης για ακόμα έξι μήνες. Λίγες μέρες μετά τη νίκη του στις εκλογές, που δεσμεύτηκε ότι θα σκίσει τα μνημόνια με ένα νόμο και ένα άρθρο, ο Αλέξης Τσίπρας ζητά από την τρόικα εξάμηνη επέκταση των μνημονίων του Παπανδρέου, του Παπαδήμου, του Σαμαρά και του Βενιζέλου. Το ΚΚΕ με ανακοίνωση του Πολιτικού Γραφείου καλεί τον λαό να βάλει τη δική του σφραγίδα στις εξελίξεις, να απαιτήσει άμεση κατάργηση των μνημονίων και τον εφαρμοστικών νόμων, ενώ καταθέτει πρόταση νόμου στη Βουλή με το ίδιο αίτημα. Ταυτόχρονα, διοργανώνει συγκέντρωση στο Σύνταγμα κατά της συμφωνίας για την εξάμηνη επέκταση του μνημονίου.
Μόλις ένα μήνα μετά τις εκλογές του Ιανουαρίου του 2015, οι εξελίξεις απέδειξαν ότι η κυβέρνηση στραπατσάρισε τις προσδοκίες που καλλιεργούσε σε ένα μεγάλο τμήμα του λαού ότι θα εφάρμοζε φιλολαϊκή πολιτική. Μόλις ένας μήνας χρειάστηκε για να ναυαγήσουν οι αυταπάτες της φιλολαϊκής κυβερνητικής διαχείρισης στο πλαίσιο του συστήματος και της ΕΕ, άσχετα αν προσπάθησε να τις καμουφλάρει πίσω από μία ανέξοδη συνθηματολογία.
Τα όσα εξελίσσονται το επόμενο διάστημα μέχρι να φτάσουμε στα τέλη Ιουνίου μοιάζουν σκηνικά βγαλμένα για να γεμίσουν με χρόνο την ταινία του Γαβρά... “Δραματικά” Eurogroup, ολονύχτιες συνεδριάσεις, η κόκκινη τσάντα του Τσακαλώτου, ο μεθυσμένος Γιούνκερ, το σακάκι του Βαρουφάκη, οι φριζαρισμένες μπούκλες του Ντάισελμπλουμ και ο έρπης του Τσίπρα κυριαρχούν στην επικαιρότητα, ενώ στην πραγματικότητα η κυβέρνηση σχηματίζει από μόνη της ένα σκληρό μνημόνιο και προετοιμάζει το έδαφος γι’ αυτό που η ίδια αρχίζει να παρουσιάζει ως "έντιμη συμφωνία"…
Η πολύμηνη αυτή διαδικασία φέρνει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων δύο προτάσεις: Από τη μία μεριά το μνημόνιο των “θεσμών” και από την άλλη το μνημόνιο της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Και πάλι είναι αποκαλυπτικά τα δημοσιεύματα του Ριζοσπάστη που αποκαλύπτουν άρθρο-άρθρο τη Σκύλλα και τη Χάρυβδη που ετοιμάζουν στο λαό.
Στις 27 Ιουνίου ο Αλέξης Τσίπρας θα ανακοινώσει με έκτακτο διάγγελμα το δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου με ερώτημα ΝΑΙ ή ΟΧΙ στην απαράδεκτη πρόταση των θεσμών, τονίζοντας ότι θα σεβαστεί το αποτέλεσμα, όποιο κι αν είναι αυτό, υπενθυμίζοντας βεβαίως ότι «η Ευρώπη είναι το κοινό σπίτι των λαών»… Την επόμενη μέρα η Βουλή θα επικύρωνε το ερώτημα του δημοψηφίσματος.
Σε ανακοίνωσή του το ΚΚΕ, μετά την προκήρυξη του δημοψηφίσματος, θα σημειώσει: «Το ΟΧΙ στο δημοψήφισμα θα μεταφραστεί από την ελληνική κυβέρνηση ως έγκριση της δικής της αντιλαϊκής πρότασης των 47+8 σελίδων. Το ΝΑΙ θα μεταφραστεί ως συγκατάθεση στα βάρβαρα μέτρα της τρόικας και “παραμονή στην ΕΕ με κάθε θυσία”, όπως λένε η ΝΔ, το ΠΑΣΟΚ, το Ποτάμι. Και οι δύο απαντήσεις οδηγούν στο ΝΑΙ στην ΕΕ και την καπιταλιστική βαρβαρότητα».
Στη Βουλή, ο πρωθυπουργός, με τις μεγαλοστομίες και τις δακρύβρεχτες τοποθετήσεις των υπόλοιπων αστικών κομμάτων για την ΕΕ και τη θέση της χώρας μέσα σε αυτή, νόμιζε ότι θα περάσει “ατσαλάκωτος”… Μέχρι που πήρε το λόγο ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΚΚΕ, Θανάσης Παφίλης. «Σας πετάνε έξω με κλωτσιά κι εσείς χαϊδεύετε το παπούτσι που σας κλωτσάει», είπε, και έριξε σαν βόμβα την πρόταση του ΚΚΕ να μπει ως ερώτημα στο δημοψήφισμα αν ο ελληνικός λαός αποδέχεται ή όχι, όχι μόνο την πρόταση των θεσμών, αλλά και την πρόταση Τσίπρα, που συνιστά επίσης μνημόνιο. Μάλιστα, η πρόταση του ΚΚΕ δεν έμεινε εκεί. Προχώρησε ένα βήμα παραπέρα: «Ε, λοιπόν, σας προκαλούμε, να τολμήσετε και δεύτερο ερώτημα. Να αποφασίσει ο ελληνικός λαός αν είναι υπέρ της αποδέσμευσης από την Ευρωπαϊκή Ένωση και υπέρ της κατάργησης των μνημονίων και όλων των εφαρμοστικών νόμων. Είναι σαφέστατο!».
Η πρόταση αυτή του ΚΚΕ είχε ως αποτέλεσμα ο πρωθυπουργός να κάνει την αλήστου μνήμης δήλωση, απευθυνόμενος στον ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ: «Επί πέντε μήνες έχετε προεξοφλήσει ότι αυτή η κυβέρνηση θα αποδεχτεί μνημόνια και θα φέρει σε αυτή τη Βουλή μνημόνια να ψηφιστούν. Δεν θα σας κάνουμε τη χάρη». Και μπορεί τώρα όλα αυτά να φαίνονται αστεία, αλλά τότε είχε το θράσος να τα λέει σοβαρά. Κατηγόρησε μάλιστα το ΚΚΕ ότι παίζει μικροπολιτικά παιχνίδια και έκλεισε λέγοντας ότι «παρόλα αυτά το ίδιο ψηφοδέλτιο θα ρίξουμε την Κυριακή»… Για να πάρει την πληρωμένη απάντηση από τον ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δ. Κουτσούμπα: «Κάνετε μεγάλο λάθος αν νομίζετε ότι θα ψηφίσουμε το ίδιο. Θα ψηφίσουμε την πρότασή μας, όπως κατατέθηκε σήμερα στη Βουλή. Και θα είμαστε και μέσα και έξω από τα εκλογικά τμήματα, εσείς δεν ξέρω που θα είστε την άλλη Δευτέρα»…
Για την ιστορία, ο Αλ. Τσίπρας, τη Δευτέρα μετά το δημοψήφισμα ήταν εκεί που υποσχόταν ότι δε θα είναι, εκεί που προέβλεψε το ΚΚΕ -πριν την εκλογή του ακόμα- ότι θα είναι… Να υπογράφει μνημόνια και να συναινεί στον σφαγιασμό του λαού!
Η πόλωση τη βδομάδα του δημοψηφίσματος ήταν δεδομένη. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έκλεισε τη χρηματική ροή προς τις ελληνικές τράπεζες κι έτσι επιβλήθηκαν capital controls με ημερήσιο όριο αναλήψεων τα 60 ευρώ. Έξω από τα ΑΤΜ των τραπεζών στήθηκε το γνωστό προβοκατόρικο σκηνικό των τηλεοπτικών καναλιών. Η πλευρά του “ΝΑΙ” προσπάθησε να αποδώσει στην πλευρά του “OXI” ριζοσπαστικά χαρακτηριστικά που δεν είχε και με μπόλικο αντικομμουνισμό υπερασπίστηκε το κεφάλαιο και τον μονόδρομο της ΕΕ. Στην ύστατη στιγμή επιστράτευσε και τα μεγάλα “όπλα”, τη Μιμή Ντενίση και τον Σάκη Ρουβά...
Οι συγκεντρώσεις του “ΟΧΙ” ήταν μαζικές. Πλατιά λαϊκά στρώματα που μετά από απανωτά σκληρά αντιλαϊκά μέτρα είχαν πιστέψει ότι μπορεί να υπάρξει διέξοδος υπέρ του λαού από μία αστική κυβέρνηση χωρίς συνολική ρήξη με τον καπιταλιστικό δρόμο ανάπτυξης και την εξουσία των μονοπωλίων. Οι προσδοκίες γκρεμίστηκαν γρήγορα, η απογοήτευση και η μοιρολατρία που σκόρπισε το 3ο μνημόνιο και η αγωνιστική διάθεση για ρήξη που ενσωματώθηκε από την κυβέρνηση Τσίπρα για ένα “λιγότερο κακό” μνημόνιο ήταν και το μεγάλο δώρο του στο σύστημα…
Το ΚΚΕ έκανε πράξη την υπόσχεσή του. Το ψηφοδέλτιο με το διπλό ΟΧΙ, το πραγματικό παλλαϊκό «OXI στα μνημόνια και την ΕΕ» μοιράστηκε από τα μέλη και τους φίλους του ΚΚΕ και της ΚΝΕ χέρι-χέρι, γειτονιά τη γειτονιά, μαζί με τον Ριζοσπάστη. Το ΚΚΕ ήταν μέσα κι έξω από τα εκλογικά τμήματα με στόχο να αφήσει ο λαός το δικό του αποτύπωμα στις εξελίξεις, να χαράξει τον δικό του δρόμο και να μη γίνει θεατής στη σφαγή του και ουρά των αστικών επιτελείων.
Τον ρόλο της «ουράς» κέρδισαν επάξια άλλες δυνάμεις (βλ. ΑΝΤΑΡΣΥΑ) που όχι μόνο έσπειραν αυταπάτες για την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, πανηγύριζαν στην εκλογή της και διάλεξαν να είναι το πλευρό της κυβέρνησης και τμημάτων του κεφαλαίου στο δημοψήφισμα, αλλά πρόσφεραν και πολύτιμο άλλοθι στα νέα μνημόνια του ΣΥΡΙΖΑ, στα νέα μέτρα σφαγής του λαού και στην προσπάθεια απόσπασης της συνενοχής του.
Ο επίλογος της ιστορίας είναι λίγο-πολύ γνωστός. Δεν πέρασε ούτε ένα 24ωρο από το δημοψήφισμα και η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ ζήτησε εξουσιοδότηση για να διαπραγματευτεί το 3ο μνημόνιο σε συνεδρίαση συμβουλίου πολιτικών αρχηγών υπό τον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Πρ. Παυλόπουλο, με όλα τα πολιτικά κόμματα -πλην ΚΚΕ- να συμφωνούν σε κοινό ανακοινωθέν.
Μετά την ολοκλήρωση του συμβουλίου των πολιτικών αρχηγών, ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Δ. Κουτσούμπας, σε δήλωσή του, τόνισε ότι το ΚΚΕ διαφώνησε συνολικά με το κοινό ανακοινωθέν, που συμφώνησαν τα υπόλοιπα πολιτικά κόμματα προσθέτοντας ότι δεν έχει εξουσιοδοτήσει κανένας κανέναν να πάει να υπογράψει νέα μνημόνια, νέα επώδυνα μέτρα για το λαό.
Λίγες ώρες μετά, ο Αλέξης Τσίπρας, σαν έτοιμος από καιρό, ετοίμασε βαλίτσες για Βρυξέλλες και μετά από μία 17ωρη "ηρωϊκή διαπραγματέυση" έβαλε φαρδιά-πλατιά την υπογραφή του σε ένα ακόμη μνημόνιο και σε σκληρά αντιλαϊκά μέτρα. Αποδείχτηκε έτσι ότι στήθηκε ένα σκηνικό στην πλάτη του λαού που και τα δύο αποτελέσματα, το ΟΧΙ και ΝΑΙ, οδηγούσαν σε ένα αποτέλεσμα με το ίδιο αντιλαϊκό πρόσημο…
H πείρα να αξιοποιηθεί...
Σήμερα, 6 χρόνια μετά, η πείρα και τα συμπεράσματα εκείνης της περιόδου πρέπει να αξιοποιηθούν από τον λαό και τη νέα γενιά:
Ο ΣΥΡΙΖΑ εξαργύρωσε τον ρόλο για τον οποίο επιλέχθηκε και στηρίχτηκε από το σύστημα, τους επιχειρηματικούς ομίλους, κέντρα των ΗΠΑ και της ΕΕ, ήδη πριν από το 2012. Κατάφερε να παγιδεύσει τον λαό στην αποδοχή των θυσιών για το κεφάλαιο με τη μορφή νέων μνημονίων, όπως και στη μη αμφισβήτηση των προηγούμενων. Κατάφερε η λαϊκή δυσαρέσκεια και αγανάκτηση να μην πάρει ριζοσπαστικούς δρόμους, να μην οδηγήσει σε αμφισβήτηση του ίδιου του συστήματος.
Με την ψήφο του λαού τον Σεπτέμβριο του 2015 και με το επιχείρημα «καλύτερα εμείς, παρά οι άλλοι», κατάφερε να πάρει την έγκριση για να προχωρήσει αποφασιστικά στην υλοποίηση της αντιλαϊκής πολιτικής: Την αύξηση της φορολογίας στα λαϊκά στρώματα, τις μειώσεις σε μισθούς και συντάξεις, την αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, την τεράστια φορολογική επιβάρυνση στους μικρούς επαγγελματίες, τις ιδιωτικοποιήσεις, τους πλειστηριασμούς, τον περιορισμό των δικαιωμάτων κ.λπ.
Το ΟΧΙ έγινε ΝΑΙ, γιατί η απόσταση που χώριζε το «μνημόνιο ΣΥΡΙΖΑ» από το «μνημόνιο της τρόικα» ήταν πολύ μικρή. Η εξέλιξη αυτή ήταν η «χαριστική βολή» σε όποιες ριζοσπαστικές διαθέσεις υπήρχαν στον λαό και μεθοδικά και συστηματικά ο ΣΥΡΙΖΑ ...οδήγησε στον συμβιβασμό. Ήταν η αποθέωση της απογοήτευσης, της μοιρολατρίας και της παραίτησης, της λογικής του «τίποτα δεν μπορεί να γίνει», που συνεχίστηκε και τα επόμενα χρόνια και που ευθύνεται για τη συντηρητικοποίηση των λαϊκών και νεανικών διαθέσεων.
Το ΟΧΙ που έγινε ΝΑΙ, όπως ακριβώς προειδοποιούσε το ΚΚΕ, απέδειξε γι’ άλλη μια φορά -με οδυνηρό για πολλούς τρόπο- ότι τα συμφέροντα της λαϊκής πλειοψηφίας δεν “παντρεύονται” με τα συμφέροντα των επιχειρηματικών ομίλων. Τα κέρδη των λίγων προϋποθέτουν το τσάκισμα των πολλών και αυτό είναι το περιεχόμενο των μνημονίων και της πολιτικής όλων των αστικών κυβερνήσεων, όπως κι αν ονομάζονται… Είναι η ίδια η λειτουργία του καπιταλισμού.